Pukllay kamachiykuna: Ajedrez.
¿Imaynatataq pukllana?
Huk pedazota kuyuchinaykipaqqa iskay imaymanawanmi ruwawaq:
- Chay t’aqapi ñit’iy kuyuchinaykipaq. Chaymantataq maymanchus astakunayki chay cuadrado nisqapi ñit’iy.
- Chay pedazota ñit’iy kuyuchinaykipaq, ama kachariychu, hinaspataq aysay chay meta cuadrado nisqaman.
Pukllay kamachiykuna
Qallariy
Qallariypiqa sapa pukllaqmi achka pedazokunata tablapi churan, chaymi huk ejercitota ruwan. Sapa p’anqaqa huk kuyuypa ruwayninmi.
Chay iskaynin ejercitokunan maqanakunqaku, hukmanta huk kuyurispa. Sapa pukllaqmi huk kuyuyllata pukllanqa, awqataq kuyuyninta pukllachun.
Awqakunapa pedazonkunatam hapinqaku, hinaspam awqakunapa allpanman ñawparinqaku, maqanakuy taktikakunata hinaspa militarkunapa estrategiankunata servichikuspanku. Pukllaypa munayninqa awqa Reyta hap'iymi.
Rey
Reyqa huk cuadradota may ladomanpas kuyuchinman, mana ima pedazopas ñanninta hark’ashaqtinqa.
Reyqa manapaschá huk plazaman astakunmanchu:
- chaymi huknin kikinpa pedazonwan ocupasqa kachkan,
- maypichus awqa p’anqawan qhawasqa kachkan
- awqa Reypa ladonpi
Chay reina
Reinaqa atinmi ima yupay cuadradokunatapas derechota otaq diagonalta maymanpas kuyuchiyta. Chayqa pukllaypa aswan atiyniyuq kaqninmi.
Chay torreqa
Chay torreqa chiqan chirullapim kuyuyta atin, ima yupay cuadradopas horizontal icha vertical nisqapi.
Obispo
Obispoqa atinmi ima yupay cuadradokunatapas diagonal nisqaman kuyuchiyta. Sapa Obispoqa kikin llimp’i cuadradokunallapin kuyuyta atin, pukllayta qallarisqanman hina.
Chay caballero
Caballero nisqallam huk pedazopa hawanman saltayta atin.
Chay peón
Peónqa hukniray kuyuyniyuqmi, maypi kasqanman hina, hinallataq awqaqpa pedazokuna maypi kasqanman hina.
- Peón, ñawpaq kuyuyninpi, huk utaq iskay cuadradota chiqan ñawpaqman kuyuchinman.
- Ñawpaq kuti kuyuyninmanta qhipamanmi peónqa huk kuadrata huk kuadrata ñawpaqman purinman.
- Peón hap'in sapa chiqanpi huk kuadrata ñawpaqman diagonalpi kuyuchispa.
- ¡Peónqa manan hayk’aqpas qhepaman kuyuyta atinchu nitaq hap’iyta atinchu! Ñawpaqmanraqmi rin.
Promoción de empeño
Sichus huk Pawn tabla kantuman chayan chayqa, aswan kallpasapa pedazowanmi cambiana. ¡Huk hatun ventajami!
Chay atiyniyuq
« en passant »
Empeño hap’iyqa paqarin, contrarioq Peonen chayraq qallarisqanmanta iskay cuadrado ñawpaqman kuyushaqtin, chaymantataq Peónnchis ladonpi kashaqtin. Kayhina hapiyqa kay pachallapim atikun, manam qipamanqa ruwakunmanchu.
Kay kamachiykunaqa kanmi huk peón mana huk laduman chayananpaq, mana awqa peónkunawan tupaspa. ¡Mana ayqikuychu manchakuqkunapaq!
Pukara
Iskaynin ladoman castling: Reyqa iskay cuadradota Rook ladoman kuyuchin, Rooktaq Reypa hawanman saltaspa ladonpi kaq plazapi chayan.
Manan atiwaqchu castillo:
- sichus Rey chequepi kashan chayqa
- sichus Rookwan Reywan huk t’aqa kanman chayqa
- sichus Reyqa castling qhepaman controlpi kashan chayqa
- sichus Reypa pasasqan plaza atacasqa kashan chayqa
- sichus Rey utaq Rook pukllaypi kuyuchisqaña
Reyqa atacasqa
Rey awqa atacaptinqa defiendekunanmi. Reytaqa manan hayk’aqpas hap’iyta atikunmanchu.
Huk Reyqa chayllam chay ataquemanta lluqsinan:
- reyta kuyuchispa
- chay ataque ruwaq awqa pedazota hap’ispa
- otaq huknin ejercitonwan ataqueta hark’aspa. Kayqa manam atikunmanchu sichus chay ataqueta awqa Caballero quptinqa.
Checkmate nisqa
Sichus Rey mana ayqeyta atinchu chequemanta chayqa, chay posiciónqa chequemate nisqa, pukllaytaq tukusqaña. Checkmate ruwaq pukllaqmi pukllayta atipan.
Igualdad
Ajedrez pukllaypas huk empatewanmi tukukunman. Mana mayqinpas atipaptinqa, pukllayqa empate. Huk siq'isqa pukllaypa hukniray rikch'ayninkunaqa kayhinam:
- Estanque: Pukllaqqa, pichus chay kuyuyta ruwanan, mana atikuq kuyuyniyuq kaptin, Reyninpas mana controlpi kaptin.
- Kimsa kutita kikin posiciónta kutichiy.
- Igualdad teórica: Tableropi mana suficiente pedazos kaptin checkmate nisqapaq.
- Pukllaqkuna rimanakusqanku kaqlla kay.
Ajedrez pukllayta yachay, qallariqkunapaq
Sichus mana pukllayta yachankichu ni imapipas, aplicacionniykuwanmi yachawaq ajedrez pukllayta zeromantapacha.
- Ajedrez vestíbulo nisqaman riy, hinaspa computadorawan pukllayta qallariy. Sasachakuy pata "Al azar" nisqapi akllay.
- Huk kuyuyta pukllanayki kaptinqa kay yanapakuy p'anqata kichay. Sapa kutim qawanayki kanqa.
- Computadorawan pukllay, chay pedazokunapa llapa kuyuyninta yachanaykikama. Sichus random kuyuykunata pukllanki, ama p'enqakuychu imaraykuchus computadorapas kay nivel churaywan random kuyuykunata pukllanqa!
- Listoña kaspaykiqa runapa contranpi kaqkunawan pukllay. Entiendey imayna maqasusqaykita, hinaspa qatipay imayna ruwasqankuta.
- Chat nisqa cuadrota servichikuspa paykunawan rimay. Paykunaqa sumaq sonqon kanku, paykunan sut’inchasunki ima yachay munasqaykitapas.
