Tinhlokomhaka ta xiyimo xa le henhla: Filosofi nyana.

Xiphemu xa filosofi.

U nga ehleketi leswaku ku ringanisela swa olova minkarhi hinkwayo, hikuva vanhu lava u nga ta tirhisana na vona a va olovi. Hi leswi swikombiso swin’wana swa swiyimo leswi rharhanganeke leswi u nga ha hlanganaka na swona, ni switsundzuxo swin’wana swo langutana na swona hi ndlela leyi humelelaka.

A wu nge swi koti ku tisa vululami.

A wu swi tivi leswaku ha yini vanhu vambirhi va holova. Kumbexana ku humelele swo karhi khale. U nga avanyisa ntsena leswi u swi vonaka, naswona u tirhisa milawu. U nga tisa ku hleleka, kambe a wu nge tisi vululami.
A hi tekeni xikombiso: Alfred u yivile swo karhi eka Jenny, evuton’wini bya xiviri (i vaakelani). U languta foramu, u vona Jenny a rhuketela Alfred. U yirisa Jenny. A ku ri nchumu lowunene ku wu endla, hikuva ku rhuketela swi yirisiwile. Kambe a wu swi tivi leswaku ha yini vanhu va holova. A wu tirhisanga vululami.
Hi lexi xikombiso xin’wana: Jenny a a rhuketela Alfred hi rungula ra le xihundleni. Sweswi u languta ekamareni ro burisana ra mani na mani, kutani u vona Alfred a xungeta Jenny. U rhumela xilemukiso eka Alfred. U endle leswinene nakambe, hikuva ku xungeta swi yirisiwile. Kambe a wu nga ma tivi masungulo ya xiyimo lexi. A swi lulamanga leswi u swi endleke. Khombo eka wena.
U endla leswi u faneleke ku swi endla, hi ku ya hi leswi u swi tivaka. Kambe pfumela: A wu tivi swo tala. Kutani u fanele ku tshama u titsongahata, naswona u tsundzuka leswaku ku hleleka i nchumu lowunene, kambe a hi vululami...

U nga hlundzukisi vanhu.

Papalata ku vulavula ni vanhu loko u va modera. Swi ta va hlundzukisa. Swi nga fana na ku va byela u ku: "Ndzi tlakukile eka n'wina.".
Loko vanhu va hlundzuka, va sungula ku hlundzukisa hakunene. U nga ha tisola hi ku va hlundzukisa eku sunguleni. Kumbexana va ta hlasela webusayiti. Kumbexana va ta kuma vumunhu bya wena bya xiviri ivi va ku khoma ku fana ni nala. U fanele u papalata leswi.
Papalata ku kanetana. Ematshan’weni ya sweswo, tirhisa ntsena swikomba-nkarhi swa nongonoko. Tirhisa swikomba-nkarhi ku rhumela xilemukiso, kumbe ku yirisiwa. Naswona u nga vuli nchumu.
Vanhu a va nge hlundzuki ngopfu: Hikuva a va nge swi tivi leswaku i mani la endleke leswi. A swi nge pfuki swi ve swa munhu hi xiyexe.
Vanhu a va nge hlundzuki ngopfu: Hikuva va ta titwa va ri ni xivumbeko xa vulawuri lebyi tlakukeke. Leswi swa amukeleka ku tlula vulawuri bya munhu.
Vanhu va na ti psychology to hlamarisa. Dyondza ku ehleketa hi ndlela leyi va ehleketaka ha yona. Vanhu i swivumbiwa leswi rhandzekaka ni leswi nga ni khombo. Vanhu i swivumbiwa leswi rharhanganeke no hlamarisa...

Tiendlele ndhawu ya wena leyi tsakisaka.

Loko u endla mintirho ya moderation hi ndlela leyinene, vanhu va ta tsaka swinene eka server ya wena. Seva ya wena na yona i muganga wa wena. U ta tsaka swinene.
Ku ta va ku nga ri na nyimpi yitsongo, ku vava ku ta va kutsongo, ku vengiwa kutsongo. Vanhu va ta endla vanghana vo tala, kutani na wena u ta endla vanghana vo tala.
Loko ndhawu yi ri kahle, i mhaka ya leswaku munhu un’wana a yi endla yi sasekile. Swilo swo saseka a swi ti hi ntumbuluko. Kambe u nga hundzula mpfilumpfilu wu va ku hleleka...

Moya wa nawu.

Nawu a wu si tshama wu hetiseka. Ku nga khathariseki leswaku u engetela swilo swo tala leswi kongomeke, minkarhi hinkwayo u nga kuma nchumu lowu nga katsiwiki hi nawu.
Leswi nawu wu nga hetisekangiki, minkarhi yin’wana u fanele u endla swilo leswi lwisanaka ni nawu. I paradox, hikuva nawu wu fanele ku landzeleriwa. Handle ka loko swi nga fanelanga ku landzeleriwa. Kambe xana u nga endla njhani xiboho?
- Theorem: Nawu a wu nge pfuki wu hetisekile.
- Vumbhoni: Ndzi languta nandzu wa le tlhelo, eka mpimo wa nawu, naswona hikwalaho nawu a wu nge swi koti ku teka xiboho xa leswaku wu endla yini. Nakona hambi loko ndzi cinca nawu, ku khoma kahle nandzu lowu, ndza ha kota ku languta nandzu lowuntsongo wa le tlhelo, eka ndzilakano lowuntshwa wa nawu. Nakona nakambe, nawu a wu nge swi koti ku teka xiboho xa leswaku wu endla yini.
- Xikombiso: Ndzi mufambisi wa sevha ya "China". Ndzi endzela sevha ya "San Fransico". Ndzi le ka chat room, naswona ku na munhu loyi a rhuketelaka no xanisa nhwanyana wa xisiwana loyi a nga riki na nandzu wa malembe ya 15 hi vukhale. Nawu wu ri: "U nga tirhisi matimba ya wena ya moderation ehandle ka sevha ya wena". Kambe i exikarhi ka vusiku, naswona hi mina ntsena mufambisi loyi a pfukeke. Xana ndzi fanele ndzi tshika nhwanyana loyi wa xisiwana a tshama na nala wa yena; kumbe ndzi fanele ndzi endla xihlawuhlawu eka nawu? I xiboho xa wena lexi u faneleke u xi endla.
Ina ku na milawu, kambe a hi tirhoboto. Hi lava ndzayo, kambe hi ni byongo. Tirhisa vutlhari bya wena eka xiyimo xin’wana ni xin’wana. Ku na tsalwa ra nawu, leri faneleke ku landzeleriwa eka swiyimo swo tala. Kambe ku tlhela ku va na "moya wa nawu".
Twisisa milawu, naswona u yi landzela. Twisisa leswaku hikokwalaho ka yini milawu leyi yi ri kona, naswona u yi gombonyokisa loko swi laveka, kambe ku nga ri ngopfu...

Ku rivalela ni ku twanana.

Minkarhi yin’wana u nga ha lwisana ni mufambisi un’wana. Swilo leswi swi humelela hikuva hi vanhu. Swi nga va ku kanetana ka munhu hi xiyexe, kumbe ku nga twanani mayelana na xiboho lexi faneleke ku xi endla.
Ringeta ku va ni xichavo, ni ku va lavanene eka un’wana ni un’wana. Ringeta ku burisana, naswona ringeta ku va la hluvukeke.
Loko munhu a endle xihoxo, n’wi rivalele. Hikuva na wena u ta endla swihoxo.
Sun Tzu u te: "Loko u rhendzela vuthu, siya ndlela yo huma yi ntshunxekile. U nga tshikileli nala la heleriweke hi ntshembo swinene."
Yesu Kreste u te: “Un’wana ni un’wana exikarhi ka n’wina la nga riki na xidyoho a a rhanga a n’wi hoxetela hi ribye.”
Nelson Mandela u te: "Ku hlundzuka swi fana na ku nwa chefu ivi u tshemba leswaku yi ta dlaya valala va wena."
Na wena... U ri yini?

Vana un’wana.

Munhu u na mahanyelo yo biha. Hi ku ya hi langutelo ra wena, swi hoxile, naswona swi fanele swi yimisiwa.
Anakanya loko u velekiwile endhawini yin’we na munhu un’wana, loko u velekiwile endyangwini wa yena, na vatswari va yena, vamakwavo va yena va xinuna, va xisati. Anakanya loko a wu ri na ntokoto wa yena wa vutomi, ematshan’wini ya wa wena. Anakanya leswaku u vile na ku tsandzeka ka yena, mavabyi ya yena, anakanya leswaku u twe ndlala ya yena. Naswona eku heteleleni anakanya loko a ri na vutomi bya wena. Kumbexana xiyimo a xi ta tlheriseriwa endzhaku? Kumbexana a wu ta va u ri ni mahanyelo yo biha, naswona a a ta va a ku avanyisa. Vutomi i bya ku tiyimisela.
A hi hundzeleti: Doo, relativism a yi nge vi xivangelo xa xin’wana ni xin’wana. Kambe ina, relativism yi nga va xivangelo xa xin’wana ni xin’wana.
Xin’wana xi nga va ntiyiso ni mavunwa hi nkarhi wun’we. Ntiyiso wu le tihlo ra mulanguti...

Leswitsongo i swo tala.

Loko vanhu va ri ehansi ka vulawuri, va heta nkarhi wutsongo va lwela leswi va swi lavaka, hikuva se va swi tiva leswi va nga swi endlaka kumbe e-e. Nakona va na nkarhi wo tala na matimba yo endla leswi va swi lavaka, kutani va va na ntshunxeko wo tala.
Loko vanhu va ri na ntshunxeko wo tala, va nga ri vangani va vona va ta tirhisa ntshunxeko wa vona hi ndlela yo biha, va yiva ntshunxeko wa vanhu van’wana. Nakona, vunyingi byi ta va na ntshunxeko wutsongo.
Loko vanhu va ri na ntshunxeko wutsongo, va va na ntshunxeko wo tala...